İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, belediyenin hizmetleri için Hazine ve Maliye Bakanlığından beklenen imzaların aylardır alınamadığını söyledi. Soyer, finansman müsaadeleri konusunda merkezi hükümetten tam takviye alamadıklarını söyledi.
AYLARDIR BEKLEYEN İMZALAR
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’a konuşan Soyer, finansman onaylanma sürecini ve bekledikleri imzaları şöyle anlattı:
“İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak yapmayı planladığımız çeşitli altyapı ve yatırım projeleri için mevzuat gereği merkezi hükümetin onayına gereksinim duyuyoruz. Yabancı borçlanmaya gidilmesi için öncelikle projenin Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayımlanan yıllık yatırım programına alınması gerekiyor. Yıllık yatırım programında yayımlanmasının akabinde projeler kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan dış borçlanma için müsaade alınıyor ve 1 yıllık alınan bu müsaade proje finansmanı tamamlanana kadar her yıl yenileniyor.
Göreve geldiğimden beri Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yazılan dış finansman müsaade yazılarımıza ortalama 1-2 ay içerisinde yanıt alabiliyorduk ama içinde bulunduğumuz yılda yaklaşık 7 aydır Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan beklenen uygun görüş yazıları şimdi tarafımıza ulaşmadı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na gönderdiğimiz ve geri dönüş alamadığımız dış finansman müsaadesi ve müddet uzatımı yazılarımızdan kısaca bahsedecek olursak, Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın yayımladığı yıllık yatırım programındaki dış finansman fiyatlarını aşmamak kaydı ile Buca Metrosu Projesi için 2022 yılının Şubat ayında gönderilen yazımıza 9 ay, Çiğli Tramvayı ve Araç Alımı Projesi için 2022 yılının Nisan ayında gönderilen yazımıza 7 ay, Konak Tramvay Çizgisi Araç Alımı Projesi için 2022 yılının Nisan ayında gönderilen yazımıza 7 ay, Fahrettin Altay Metro Projesi için 2022 yılının Haziran ayında gönderilen yazımıza 5 ay ve belediyemizin bağlı kuruluşu İZSU’nun çeşitli içme suyu ve kanalizasyon projelerine garantörlük sağlanması kapsamında 2022 yılının Şubat ayında gönderilen yazımıza 7 ay ve 2022 yılının Nisan ayında gönderilen öbür çeşitli projeler kapsamındaki garantörlük müddet uzatımı yazımıza 9 ay müddetince karşılık alamadık.”
‘İLLER BANKASI DA DÖNÜŞ YAPMADI’
Soyer, İzmir’deki 30 Ekim depreminin ardından yapı stokunun yenilenmesi için Dünya Bankası ile görüştüklerini söyledi. Bankanın kendilerine İller Bankası’nı işaret ettiğini lakin Etraf ve Şehircilik Bakanlığından yanıt alamadıklarını aktaran Soyer, değiştirilen proje kapsamlarıyla ilgili de belediyeye yazı gönderilmediğini söyledi. Soyer şöyle devam etti:
“Ayrıca 8 Ağustos 2022 tarihinde mahallî bankalardan kullanacağımız kredi limitini artırma maksadı ile talep edilen teminat mektubu kapsamında Vilayetler Bankası’ndan 300 Milyon TL fiyatında teminat mektubu talebimiz 8 Ağustos 2022 tarihinde Vilayetler Bankası’na iletildi fakat bu talebimize de rastgele bir dönüş ne yazık ki alamadık.
Bunun yanında bağlı kuruluşumuz ESHOT Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen ‘’100 Adet Elektrikli Toplu Taşıma Aracı Alımı’’ Projesi için 55 Milyon Euro meblağında kredi gereksinimine yönelik 10 Ekim 2022 tarihinde Vilayetler Bankası’na bir talep yazısı daha gönderdik. Şimdi bu mevzuda da tarafımıza gelen bir karşılık bulunmuyor.”
CHP’Lİ BELEDİYELERE AYRIMCILIK YAPILIYOR MU?
Soyer’in açıklamalarından öne çıkan soru-cevaplar şöyle oldu:
– CHP’li belediyelere bir ayrım yapıldığına inanıyor musunuz?
Değerlendirmek istediğimiz yatırım fırsatlarımız var. Gerek kurumsal kapasitesi gerekse kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’ten alınan en yüksek yatırım yapılabilir notu sayesinde belediyemiz bu yatırımlar için en yeterli örnek uygulamanın yapılacağı yer. ‘Ayrım’ sözünü kullanmak istemiyorum ancak bilhassa az evvel bahsetmiş olduğum projelerin bekleyen finansman müsaadeleri sebebiyle tam olarak dayanak alamadığımız niyetindeyim. Vatandaşın refahı için sürat kesmeden devam ettirmek istediğimiz bu altyapı yatırımları biz yapmaya hazır olsak da, finansman bulmada zahmet çekilen şu devirde finansmanını da bulsak bu cins bürokratik süreçlere takılması elimizi kolumuzu bağlıyor ne yazık ki.
– Çeşme Turizm Bölgesi ile ilgili önemli dertleriniz vardı. Süreci mahkemeye de taşımıştınız orada gelişmeler ne basamakta, telaşları giderecek düzenlemeler yapıldı mı projede?
Söz konusu alan yüklü olarak orman, mera, makilik-fundalık, ağaçlandırılacak alanlar ile doğal ve arkeolojik sit alanlarından meydana geliyor. Büyük kısmı de Alaçatı Kutlu Aktaş Baraj Havzasına giriyor ve alan içerisinde sulak alan bulunuyor. Yeni yapılan planda ise alanın mevcut sit statüleri değiştirilerek yine belirlenmiş. Alanın yüzde 85’lik kısmı nitelikli doğal müdafaa alanı olarak tescillenmişken, statüsü değiştirilerek bu oran yüzde 38’e düşürülmüş. Tarım ve orman alanı olan yerler kaldırılarak turizm ve tercihli kullanım alanları yani konut ve turizm alanları belirlenmiş. Belirlenen bu kullanımların da yüklü olarak kıyılarda ağırlaştığı görülüyor. Hasebiyle yapı ve nüfus yoğunluğunu arttırıcı istikamette plan kararları getiren kelam konusu rapor taslağına ait 19 Ekim’de olumsuz görüşümüzü ilettik. Yapılan SİT statüsü değişikliğinin iptaline ait açtığımız dava süreci de devam ediyor. Tasalarımızı giderecek rastgele bir düzenleme de bize iletilmedi.
Diğer taraftan, Çeşme Turizm Bölgesi olarak belirlenen alan öncesinde Çeşme Yarımadası’nda ilan edilmiş birçok turizm merkezi var. Turizmin geliştirilmesi emeliyle yapılacak çalışmaların yeni turizm merkezleri ilan etmekten fazla, planı bulunmayan turizm merkezlerinin acilen planlarının yapılmasına yönelik olmalı. Planlı gelişmenin sağlanarak denetim edilmesi, buna bağlı olarak turizm çeşitliliğini arttırıcı ve etrafa hassas plan kararlarının oluşturulması gerekiyor.
SOSYAL YARDIMLAR
– Ekonomik krizle birlikte belediyelere toplumsal yardım için başvuranların sayısında da önemli artış var. Maliyetlerin doruğa çıktığı bu periyotta siz belediye olarak masrafları nasıl finanse ediyorsunuz, toplumsal yardım için başvuranların sayısında son bir iki yılda ne kadarlık artış var?
Biliyorsunuz enflasyon nedeniyle fiyat değişimleri son derece süratli gerçekleştiği için bütçe açığı verilmesi de bu sürecin alışılmış bir gerçeği. Biz de İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak hesaplamalarımızı Merkezi Hükümetin yaptığı varsayımlara dayalı olarak gerçekleştirmek durumundayız. Bu sebeple gelir ve masraf öngörülerimizde ne yazık ki bir belirsizlik kelam konusu. Yüzde 100’ün üzerinde gerçekleşen Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) nedeniyle alış maliyetleri her geçen gün artıyor. Türk Lirası, paha kaybına devam ediyor. Yurtdışından ithal edilen eserlerin neredeyse tamamı döviz ile tedarik ediliyor. Hasebiyle bütün maliyetler artıyor. Döviz kurunun yükselmesine bağlı olarak gerçekleşen bu artışların hepsi enflasyonun yükselmesine neden oluyor. Bu durum tüm ülkemizi etkilediği üzere İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni de ziyadesiyle etkiledi. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak 2022 yılının birinci 9 ayında 6 milyar TL fiyatındaki bütçemizin yüzde 78 oranında sarfiyat gerçekleşmesini sağladık. Bu periyotta mecburî olmadığını düşündüğümüz kimi yatırımlarımızı erteledik. Proje önceliklendirmesi kapsamında vatandaşlarımızın acil gereksinimlerine büyük cari harcamalarına takviye olmaya çalıştık. Vazifeye geldiğim 2019 yılından itibaren büyük dengeli altyapı projelerimize memleketler arası kalkınma bankalarından konsorsiyumlar aracılığıyla dış finansman kontratları yaptık. Bu kredilerin vadeleri 12 yıla kadar uzanıyor. Bu kredileri hak ediş bazında dilimler halinde kullanıyoruz. Bir taraftan borçlarımızı geri öderken bir taraftan yeni borçlanmalar yoluyla finansman döngümüzü yarattık açıkçası. Bu döngüyü de yaratmak biliyorsunuz kolay olmuyor. İnanç çok kıymetli bir konu. Yatırımcılarla âlâ ilgiler kurulması, itimat tesis edilmesi büyük ehemmiyet arz ediyor. Bu anlattığım konular dış borçlanma için sizinle paylaştıklarım. İç borçlanma konusunda bu döngüyü yaratmak bu devirde çok mümkün görünmüyor. Regülasyonlardaki değişikliklerden dolayı bankalar kredi limiti açamıyor. Bu da piyasanın sıkışmasına neden oluyor. Burada değerli bir durum öne çıkıyor.
Geçtiğimiz günlerde Fitch Ratings raporunda da söz edildiği üzere İzmir AAA notu ile çok sağlam bir finansal idareye sahip. Denetimimiz dışında gerçekleşen pandemi, sarsıntı üzere şiddetli durumlara ve bilhassa son yıllarda Türk Lirasının değersizleşmesi sonucunda ekonomik olarak yaşadığımız olumsuz sürece karşın yatırımlarımızı ve bedel yaratma odaklı anlayışımızı kararlılıkla sürdürdük. Ülkemizin ve İzmir’imizin geleceğine olan kuvvetli inancımızla, yatırımlarımızı vites düşürmeden sürdüren bir kent olmaya devam edeceğiz.
2019 yılında vazifeye başladığımızda İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak 23 bin haneye nizamlı toplumsal yardım yapıyorduk. Bugün itibariye bu sayı 78 bine haneye yükseldi. Bu 78 bin hane bizim yıl içerisindeki tüm toplumsal yardımlarımızdan nizamlı faydalanıyor. Bizim 2019 yılında yaklaşık 1500 kişilik bir adet yemek dağıtım noktamız vardı. Bugün bu sayı 14’e çıktı. Bu kapsamdaki mahalle sayısı 70’e çıktı, günlük mahallelerde sıcak yemek dağıtım sayımız 10 bine yükseldi, aşevimizde üretip dağıttığımız sıcak yemek sayısı günlük 13 binden 20-22 bine ulaştı.
Biz 2019 yılından bugüne yarım milyondan fazla kapıyı tam 7 milyon kere toplumsal yardım ve toplumsal hizmet faaliyetlerimiz kapsamında çaldık. Biz Varız, Kara Kış Paketi, Bir Kira Bir Yuva, Askıda Fatura, Kitap, Bilet vb. dayanışma kampanyaları başlattık. Yalnızca İzmir değil, öbür kentlerimizden hatta yurtdışından vatandaşlarımız bu dayanışmaya ortak oldu.
2019 yılında Toplumsal Hizmetler Dairesi’nin bütçesi 202 milyon TL’ydi. Takip eden yılların bütçesiyle birlikte toplam 1,5 milyar TL bütçe kullanıldı. 2023 yılı için ise Toplumsal Hizmetler Dairesine 762 milyon TL bütçe ayırdık. Böylelikle dört yılda Toplumsal Hizmetler Dairesine 2,3 milyar TL’ye yakın bir bütçe ayırmış olduk.
Bu bütçeyle toplam 255 bin haneye besin materyali dayanağı verdik, 115 bin haneye süt, 208 bin haneye 184 milyon TL nakit para, 45 bin haneye bebek bezi ve mama, 3 bin haneye konut eşyası, 90 bin ilkokul ve ortaokul öğrencimize kırtasiye kartı, 80 bin çocuğumuza bot ve mont, hasta, yaşlı ve engelli yurttaşlarımıza hasta bezi, 10 bin anneye ulaşım kartı, 5 bin 547 öğrencimize 17,7 milyon TL meblağında Üniversite Eğitim Dayanağı; yeniden üniversite öğrencilerine 360 bin kişilik sıcak yemek dayanağı verdik. 2019 yılından bugüne toplam 9 milyon kişilik sıcak yemek ürettik ve yurttaşlara ulaştırdık.
– Vazife sürenizin 4. yılına gireceksiniz. Bu mühlet içerisinde İzmir aslında çok önemli afetler de yaşadı. Zelzele, sel, yangınlar… Bu devirde merkezi idareden yaklaşım nasıl oldu? Nitekim o yaraları sarma konusunda gereğince takviye gördünüz mü?
Yani, vakit zaman işbirliği yapabildiğimiz alanlar oldu. Vakit zaman iş birliği yapamadığımız, gündelik siyasi çatışmalar, rekabetler nedeniyle iş birliği yapamadığımız vakitler da oldu lakin biz bunlara takılmıyoruz. Biz şikayet mercii, makamı değiliz. Biz bütün bu şartları bilerek bu vazifeye geldik. Hasebiyle da niçin burada yardımcı olmadılar, niçin burada bizim yanımızda değillerdi deme noktasında değiliz. Biz bütün bu şartlara karşın ne yapabildik ona bakıyoruz. Özetle söylemek gerekirse, olabilecek en âlâ tahlilleri üretebildik. Hem de İzmir’de fevkalâde bir dayanışma platformu yaratarak yaptık. Yalnızca Büyükşehir’in gücüyle değil tüm İzmirlilerin katılmasını sağlayacak seferberlikler yaptık ve gerçekten İzmirliler sahip çıktılar. O nedenle de çok huzurluyum vicdanen. Alışılmış ki eksiklerimiz olduğunu biliyorum, yetişemediğimiz yerler oldu hükümetin bıraktığı, desteklemediği falan filan. Lakin bunlar umurumda değil. Biz sonuçta azamî yapılabilecek ne ise onu yaptık. (HABER MERKEZİ)
